Hội An không chỉ đẹp bởi nét trầm lắng, cổ kính mà còn hấp dẫn bởi văn hóa ẩm thực nổi tiếng. Cùng với “bộ sưu tập” các món ăn nức tiếng xa - gần như cơm gà bà Buội, bánh mì madame Khánh, cao lầu phố Hội… đã lọt vào những trang bình chọn ẩm thực đặc sắc của thế giới; Bánh bao, bánh vạc cũng là “món bản quyền” của vùng đất này mà ai đã có dịp thưởng thức đều không dễ quên tên gọi cũng như sự tỉ mỉ, công phu của món ăn.

Bánh bao, bánh vạc là hai loại bánh có nguyên liệu cũng như cách làm gần giống nhau và thường ăn chung trên một đĩa thì mới đúng điệu, đậm đà. Đến Hội An, muốn dùng thử món đặc sản này, bạn hãy ghé nhà hàng Hoa Hồng Trắng trên đường Hai Bà Trưng. Tại đây, bạn không chỉ được thưởng thức hai món bánh ngon với tên gọi độc đáo mà còn được tận mắt chứng kiến quá trình làm bánh khéo léo, công phu của họ.

Bánh được làm từ bột gạo, nhưng rất tỉ mỉ từ khâu chọn gạo đến nặn bánh. Để bánh có vị ngọt bùi, mặt bánh trắng, láng mướt, cần phải kỹ từ khâu chọn gạo. Đó là loại gạo lúa mới, thơm dẻo, xay xong lọc nhiều lần qua nước. Bột tuyệt đối không bỏ chất tẩy trắng và cũng không sử dụng hàn the. Sau đó, bột được nhồi thành những hình thuôn dài; Xoay xoay vài vòng sẽ nhanh chóng ra một miếng bột nhỏ xíu. Từ miếng bột đó, họ vê nhẹ theo vòng tròn thành vỏ bánh mỏng xinh.Nhân bánh vạc được làm từ tôm đất giã nhuyễn trộn với một ít tiêu, tỏi, hành, sả cùng những gia vị bí truyền.

Nhân bánh bao được làm từ thịt heo, mộc nhĩ, hành lá thái mỏng rồi cũng xào cùng gia vị bí truyền. Phải chăng gia vị này cũng là một nguyên nhân khiến bánh bao, bánh vạc chỉ có thể ăn ngon ở Hội An? Sau khi có nhân bánh, người ta cho nhân vào giữa vỏ bánh rồi túm lại thành hình quai vạc để làm bánh vạc và viền nhẹ vỏ bánh thành hình dáng như hoa hồng để làm bánh bao. Nhẹ nhàng xếp bánh vào nồi hấp cách thủy, chừng 15 phút bánh chín có màu gạo trắng, mềm dai.

Cùng với công đoạn làm bánh tỉ mỉ, việc pha chế nước mắm cũng phải hội tụ đủ ba vị chua, cay, ngọt. Vị ngọt vừa đủ, không quá chua và đặc biệt ớt dầm vào bát nước mắm phải vừa là ớt xanh và đỏ. Có như vậy bát nước mắm mới thơm nồng và có màu vàng sóng sánh.

Bánh bao, bánh vạc giờ đã có tên trong những món đặc sản mà các sách du lịch giới thiệu cho du khách khi đến Hội An bằng cái tên kiêu sa, thanh thoát như chính hương vị và hình dáng khi xếp ra đĩa của nó: Bánh hoa hồng trắng và “tên Tây” là white rose. Những chiếc bánh nho nhỏ, xinh xinh tựa những đóa hồng trắng được điểm xuyết màu xanh của rau, chút đỏ hồng của ớt và chút hành phi vàng óng đã khơi gợi trí tò mò của không ít du khách.

Thưởng thức miếng bánh với vị ngọt của nhân thịt tôm, giai giòn của vỏ bánh, thơm của hành phi, cay cay, mặn mặn của ớt và nước mắm…; chắc hẳn “món bản quyền” của Hội An không chỉ níu chân du khách một lần.

Phan Thiết không tiểu thư như Nha Trang, không hoang dã như các đảo, các hòn ở Kiên Giang, cũng chẳng nền nã kiểu biển Đà Nẵng. Phan Thiết mộc mạc không ơ hờ với ai cũng không quá chiều chuộng một đối tượng nào. Phan Thiết tự nhiên chào du khách bằng cái nắng hanh người buổi ban ngày và dỗ ngọt họ khi trời vừa tắt nắng.

Cứ dọc bước trên bãi biết cát nghe sóng ì oạp hay dạo xe quanh các con đường buổi chiều tà sẽ cảm nhận rõ nhất nét thu hút riêng nơi này. Và đây cũng là thời điểm tuyệt nhất trong ngày để du khách thưởng thức trọn vẹn cái ngon, cái hay của ẩm thực Phan Thiết.

Hải sản

Đi biển thì hải sản là số một. Đi biển mà không tôm, mực, cá, sò điệp, cua, ghẹ… thì phí đến nửa cuộc đời. Vậy nên, đừng để phí nửa cuộc đời ở Phan Thiết. Người ta thường khuyên muốn có đồ ngon, phải chịu khó ra bờ biển sáng sớm đón ghe để mua.

Nhưng thật tình mà nói đến Phan Thiết rồi thì không cần phải vất vả đến vậy. Chiều hay tối, cứ tấp vào nhà hàng dọc đường ra Đồi Dương hay hầu như bất kỳ quán hải sản nào là bạn có thể thưởng thức đủ món ngon tươi roi rói.

Trời đêm dịu dàng, gió biển mát rượi, hải sản ngon, nóng sốt trên bếp là đủ đẹp cho ngày nghỉ ngơi bên gia đình, bạn bè.

  
Răng mực

Đây là đặc sản được "đóng mác" Phan Thiết từ nhiều năm nay. Dù ở Sài Gòn hay các tỉnh khác có chế biến răng mực nướng, xào lăn, chiên nước mắm hay bơ tỏi cũng không thể ngon bằng chính gốc. Có lẽ do không khí, có lẽ do công thức bí truyền hay có lẽ đơn giản bởi răng mực ở đây tươi hơn chỗ khác.

Nhưng tóm lại, chơi Phan Thiết nên ghé quán răng mực bất kể ở đường Nguyễn Tất Thành, bờ kè, khu ăn đêm… rồi thử món ăn lạ lạ và cũng khó mà no bụng này.

Chấm thêm chút tương ớt, lâu lâu bồi miếng đồ chua hay lá rau răm theo cùng răng mực, khéo léo nhằn lại phần cứng không ăn được khiến cho răng mực thú vị hơn lời khen: Món ngon!

Bánh tráng mắm ruốc

Bánh tráng chấm mắm ruốc hay bánh tráng mắm ruốc nướng đều đậm đà đáng nhớ. Thường món này sẽ “chạy” hơn khi trời lạnh hay mưa lâm thâm. Nhưng nếu là một tối nhiều gió Phan Thiết thì sẽ chẳng mấy ảnh hưởng đến chất lượng món ăn ngon “không tưởng tượng được”.

Mắm ruốc là bí quyết quan trọng quyết định vị đặc biệt và chất riêng của món ăn. Mắm vắt thêm chanh, ớt xay rồi đánh đều. Bánh tráng cuốn chung với rau răm, dưa leo, xoài chua, trứng cút dầm nát, bánh tráng nướng bẻ vụn và cuốn tròn lại.

Cứ thế chấm bánh tráng vào mắm ruốc, cảm nhận vị đặc trưng của ruốc, giòn giòn bùi bùi của bánh tráng nướng với cái dai dai của bánh tráng cuốn, hòa chung vị mát lành của rau và chua nhẹ của xoài.

Cũng cùng thứ mắm ruốc thơm nghẹt thở ấy, người ta quét lên bánh tráng đang nướng trên lò than, thêm trứng gà, cút luộc, nem chua, chả lụa, mỡ hành, tương ớt… rồi dùng đũa khéo léo cuộn lại và thưởng thức khi còn hôi hổi hơi than. Bánh tráng mắm ruốc nướng giòn, ấm, béo và thơm lừng, ngon đến “nhức răng”.

Cả hai món nói trên đều rất rẻ và sẵn có khắp các cổng trường, các quán dọc bờ biển Đồi Dương, đường Thủ Khoa Huân, đường Võ Hữu… mỗi khi chiều về.

Bánh căn

Bánh căn Phan Thiết có cách chế biến không khác ở nhiều nơi. Cũng bột đơn giản cho vào từng khuôn nhỏ nướng, rồi cạy ra ngay khi vừa chín. Tuy nhiên, nước chấm nơi đây mới thật là độc đáo.

Nước chấm gồm nước mắm Phan Thiết hòa quyện với nước cá kho, tóp mỡ, xíu mại viên, trứng luộc, da heo, xoài băm, nước mắm, khế băm rất khó diễn tả bởi là tập hợp của nhiều vị nhiều hương ngon không sao kể xiết.

Bánh căn phổ biến khắp nơi trong thành phố, nhất là từ chiều tà. Ngon nhất là ở đường Thủ Khoa Huân hay Hải Thượng Lãn Ông...

Bánh canh

Nói đến bánh canh Phan Thiết là người ta nghĩ ngay đến cách ăn “chẳng giống đâu”. Người dân nơi đây ăn bánh canh kèm với… bánh mì. Đủ các loại bánh canh chả cá, bánh canh chả hấp… ngon lành đáng thử bởi vị lạ và làm từ nguyên liệu tươi.

Nước dùng nấu bánh canh chế biến từ xương cá ngọt thanh, chả cá chiên và chả cá hấp dai, dẻo, thơm ngon không kém Khánh Hòa. Nhưng có thể dễ nhận ra vị ngọt ở đây được ưu tiên hơn nên khi ăn sẽ có cảm nhận khác hẳn bánh canh chả cá Nha Trang.

Để chiều lòng du khách, quán bán bánh canh còn có thêm món bánh mì xíu mại hay bánh mì chả trứng dành cho những người không thích chấm bánh mì vào tô bánh canh.

Là món bình dân nên bạn có thể tìm ăn món ngon này ở rất nhiều nơi trong thành phố, đặc biệt trên đường Trần Hưng Đạo, Thủ Khoa Huân…

Dông

Dông là đặc sản của Phan Thiết. Từ loài không đẹp mã này, người ta chế biến thành nhiều món nhậu khác nhau như chả, gỏi dông hay món cháo thịt dông. Nhưng món ngon nhất khiến du khách một lần nềm thử sẽ nhớ mãi là dông nướng muối ớt.

Dông sơ chế xong được tẩm ướp với các gia vị trong đó có nước mắm chính hiệu của Phan Thiết rồi cho lên bếp nướng. Lửa than làm thịt dông se lại, vàng ruộm và tỏa mùi hương hấp dẫn. Dông nướng vừa giữ được vị ngon tự nhiên, vừa thêm đậm đà nhờ phụ liệu sẽ ăn kèm với bánh tráng nướng hoặc với rau sống, bún và bánh tráng cuốn, mắm me.

Hiện nay, hầu hết các quán hải sản đều bổ sung thêm món dông vào thực đơn - thay vì trước kia chỉ có quán chuyên về dông mới có dông - theo nhu cầu du khách.